تحلیل روان شناختی مؤلفه های اعتقادی مؤثر بر سلامت از منظر قرآن کریم

مقدمه: علیرغم همه پیشرفت های نظری، توجه به بعد اعتقادی و معنوی سلامت در اکثر برنامه های ارتقای سلامت انسانی نادیده گرفته شده است. درباره نحوه تأثیر مؤلفه های اعتقادی بر بهداشت و سلامت افراد سوالات و ابهاماتی وجود دارد که انجام پژوهش های تازه برای پاسخ و رفع آن ابهامات را ضروری می کند. بنابراین هدف این پژوهش تبیین روان شناختی برخی از مؤلفه های اعتقادی مؤثر بر سلامت انسان از منظر قرآن کریم می باشد. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی بوده و در بررسی داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. در این پروژه مؤلفه های معنوی و اعتقادی ایمان، ذکر خدا و صبر که در تأمین سلامت فرد مؤثر می باشد پس از بررسی و استخراج از بین آیات شریفه قرآن، از طریق رویکرد تفسیری و از منظر روان شناختی مورد تحلیل قرار گرفت. در این راستا علاوه بر بهره گیری از قرآن و منابع علمی و مذهبی معتبر، از نظرات تعدادی از اساتید دینیِ دانشگاهی و حوزوی نیز استفاده گردید. ضمناً به صورت جانبی از طریق مصاحبه با 30 نفر از بیماران بستری شده در بیمارستان و 5 نفر از پرستاران، به نقش باورهای اعتقادی در تأمین آرامش و سلامت آنان پرداخته شد. یافته ها: نقش آموزه های قرآنی در تأمین و ارتقای سلامت انسانی از جامعیت خاصی برخوردار است. قرآن از یک سو با تعیین ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی سلامت، و از سوی دیگر با اتخاذ دو رویکرد روان شناختی «تبشیر و انذار» خواسته است مهم ترین مؤلفه های اعتقادی و معنوی مؤثر در سلامت فرد نظیر: ایمان به خدا، ذکر خدا، صبر، توکل، توبه و ... را که دارای تأثیرات درمانی و پیشگیرانه مثبتی می باشند، در قالب یک فرهنگ فراگیر و امیدوار کننده به بشریت ارائه کند. با اینحال پژوهش های زیادی لازم است تا وسعت و جامع نگری قرآن را در تأمین سلامت و ارتقای سطح زندگی روشن نماید. نتیجه گیری: با اتکاء به یافته های بدست آمده می توان ادعا کرد که ابعاد سلامت و شیوه های تأمین آن در قالب های جسمانی، معنوی، اجتماعی و روان شناختی در قرآن موجود و تبیین شده است. با استناد به این زمینه مدل روان شناختی تأمین سلامت از دیدگاه قرآن توسط نگارنده طراحی گردید.